Polska Cyfrowa w perspektywie 2014–2020 obejmuje realizację aż 625 projektów dofinansowanych przez Unię kwotą 10,6 mld zł. Efektem tych działań jest rozszerzenie dostępu do szybkiego internetu, e-usługi w urzędach, a także zakup nowoczesnego sprzętu komputerowego dla polskich szkół. Co więcej, możemy posłuchać koncertu czy odwiedzić wystawę, nie wychodząc z domu. Zdigitalizowano zasoby kultury: zabytki, eksponaty muzealne czy polskie filmy i muzykę. Do sieci trafiły także medyczne i naukowe bazy danych, niezbędne do dalszych prac badawczych czy terapii.

Dzięki programowi dostęp do szerokopasmowej sieci zyskało 2 mln gospodarstw oraz 11 tys. szkół, a nowy sprzęt komputerowy trafił do 4,5 tys. placówek. Polskie urzędy świadczą usługi online. Licznik pozytywnie i zdalnie załatwionych spraw wskazuje już 400 mln.

Do bezpiecznego korzystania z sieci potrzebne są kompetencje cyfrowe i świadomość zagrożeń. Dzięki licznym szkoleniom odpowiednią wiedzę zdobyło 630 tys. ludzi.

Nagrać świadka i oskarżonego

112 mln zł unijnego dofinansowania przeznaczono na wdrożenie e-protokołu w salach sądowych. Dzięki odpowiedniemu oprzyrządowaniu i kamerom nagrywanie rozpraw sadowych jest możliwe już w 3500 sal sądowych w Polsce. Zapis przebiegu rozprawy zastępuje pełny pisemny protokół.

Sprzęt umożliwia także uczestniczenie w rozprawach online. Systemy wideokonferencji są już dostępne w prawie 3 tys. sądowych sal.

Jak zauważają sędziowie, nagrywanie rozpraw poprawiło kulturę zachowania stron na sali rozpraw. Sądownictwo jest teraz także bardziej transparentne i jawne. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo do otrzymania z akt sprawy zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku. Uzyskują do nich dostęp poprzez Portal Informacyjny Sądów Powszechnych. Mogą też złożyć wniosek o transkrypcję uzasadnienia orzeczenia. Wartość projektu to 132 mln zł.

Katalogi ludzkich umysłów…

Pięć tys. próbek ludzkich mózgów, przechowywanych i gromadzonych w specjalnych pomieszczeniach warszawskiego Instytutu Neurologii i Psychiatrii od lat 50. XX w., trafiło do sieci w formie zdjęć. Projekt Digital Brain to cyfrowe zasoby instytutu psychiatrii i neurologii wraz z rozpoznaniem klinicznym i neuropatologicznym. Wszystkie udostępnione dane są anonimowe i można do nich zajrzeć z dowolnego miejsca na świecie.

Co ważne, próbki są szczegółowo opisane (znamy wiek osoby, choroby, na jakie cierpiała i przyczynę zgonu). Dla lekarzy specjalistów to wyjątkowy skarb, bo wśród zgromadzonych preparatów znajduje się wiele rzadko występujących jednostek chorobowych.

Platforma Digital Brain powstała z myślą o lekarzach, naukowcach różnych specjalności, psychologach, studentach, dziennikarzach popularnonaukowych, a także wszystkich tych, którzy są zainteresowani neuronauką. Bez wychodzenia z domu można przeglądać zbiory i przyglądać się próbkom, korzystając z wysokiej jakości wyszukiwarek.

Platforma jest dostępna w języku polskim i angielskim. Jej cel to wzmocnienie pozycji warszawskiego Instytutu w świecie nauki i wsparcie w poszukiwaniu nowych metod leczenia chorób neurologicznych. Realizacja projektu pochłonęła 7,3 mln zł, 6,2 mln zł dołożyła Unia Europejska.

…i czaszek

Podobną bazę, dotyczącą zagadnień antropologicznych i genetycznych, stworzono na Uniwersytecie Łódzkim. Platforma Informacyjna e-człowiek.pl to miejsce, gdzie możemy przyjrzeć się m.in. pokazanym w 3D czaszkom naszych przodków żyjących na ziemiach polskich. Zbiory pochodzą z Katedry Antropologii Uniwersytetu Łódzkiego.

Na portalu zajdziemy dokumentację archeologiczną, skany szkieletów oraz artefaktów znalezionych przy prowadzeniu prac archeologicznych. Naukowcy pokusili się także o analizę DNA szkieletów i uzyskali szczegółowe informacje na temat pochodzenia, wyglądu czy podatności na choroby. Zbiór poszerzono o dostępne badania dotyczące współczesnych Polaków.

Zaintrygowani tematyką znajdą na portalu również informację o genach, które odpowiadają za podatność na niektóre choroby, poznają tajemnice takich chorób jak cukrzyca czy choroba Parkinsona. Dowiedzą się także, jak rekonstruuje się wygląd twarzy na podstawie dostępnego szkieletu. To jedyny zbiór na świecie, obejmujący badania populacji zasiedlającej jeden obszar przez tak długi czas. Wartość projektu to 6,6 mln zł. Dotacja Unii Europejskiej wyniosła milion mniej.

Bezpieczni w sieci, bezpieczni w szkole

Szybki, bezpieczny, bezpłatny internet w każdej szkole podstawowej i średniej, podnoszenie kompetencji cyfrowych nauczycieli i uczniów, promowanie bezpiecznego korzystania z sieci –Ogólnopolska Sieć Edukacyjna rozwijana jest już od wielu lat.

Dzięki dotacjom z programu Polska Cyfrowa szkoły mogą otrzymać łącze o symetrycznej przepustowości 100 Mb/s, użytkowane wyłącznie przez podłączoną do niego szkołę. Sieć jest wyposażona w wysokiej klasy oprogramowanie gwarantujące bezpieczeństwo danych. Szkoły otrzymują także wsparcie techniczne i podstawowy pakiet urządzeń.

OSE nie jest jedynie siecią technologiczną. To także platforma edukacyjna z ogromną ilością materiałów edukacyjnych dostępnych dla uczniów i nauczycieli. Zasoby wiedzy na portalu dotyczą kompetencji cyfrowych i bezpieczeństwa użytkowania w sieci. Mają za zadanie uchronić użytkowników przed cyberprzestępstwami, oszustwami, fake newsami i innymi szkodliwymi treściami dostępnymi w sieci. Wartość trzech etapów projektu to ponad 356 mln zł.

Skarby kultury na monitorze

XIX-wieczne czasopisma muzyczne, monografie, pierwodruki, rękopisy, listy i nagrania audio oraz wideo z konkursów chopinowskich. Instytut Fryderyka Chopina udostępnił wszelkie materiały i muzealia w sieci. Dostępne są zapisy kompozycji Chopina i ich wariantów w formie transkrypcji, archiwalia, zdjęcia i portrety. Zdigitalizowano 39,5 tys. obiektów, udostępniono 1000 mniej. Wartość projektu to ponad 8 mln zł, z czego ponad 5 mln sfinansowała Unia Europejska.

To niejedyne zasoby i skarby dostępne bezpłatnie w sieci. Chopinowski portal został poszerzony o najważniejsze i reprezentatywne dzieła muzyki polskiej okresu XVI–XIX w. Dzieła można wyszukiwać po metadanych i elementach muzycznych. Co więcej, można je swobodnie wykorzystywać w pracach, analizach czy do celów edukacyjnych. Ten projekt kosztował ok. 12 mln zł, UE przekazała 8,4 mln zł.

Obejrzeć Matejkę z bliska

W sieci można także obejrzeć najcenniejsze skarby najstarszych polskich muzeów, m.in. Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Narodowego w Warszawie.

Cyfryzacja zbiorów tego pierwszego objęła 25 568 obiektów. Wszystkie udostępniono na nowej platformie internetowej. Można tam znaleźć prawie 135 tys. eksponatów. UE dofinansowała ten projekt kwotą 7 mln zł, całość jest warta ponad 9 mln zł.

W sieci pojawiły się także rekordy prezentujące zasoby Muzeum Narodowego w Warszawie, podzielone na specjalne kategorie. Platforma jest uzupełniona o 15 ścieżek tematycznych, materiały edukacyjne (100 kart pracy) i filmy tłumaczone na język migowy. Dotychczasowy zbiór eksponatów zdigitalizowanych powiększył się o 19 tys. obiektów. Wyszukiwać można je po hasłach, tematyce i kategoriach ustalonych przez muzeum. Projekt zrealizowano za 9,6 mln zł, z czego Unia dołożyła ponad 7 mln zł.

Digitalizacji poddano także zasoby będące w posiadaniu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego (projekt o wartości 8,6 mln zł, dofinansowanie – 7,3 mln zł).

Rośliny, filmy i starodruki

Stare nośniki filmowe ulegają zniszczeniu, dlatego proces digitalizacji polskich filmów fabularnych i animowanych zapewni im długowieczność i dostępność dla kolejnych pokoleń. Tym zadaniem zajął się Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Digitalizacji poddano 160 szt. pełnometrażowych filmów fabularnych, animowanych i dokumentalnych, zapisanych na taśmach światłoczułych, w tym łatwopalnych, oraz 10 tys. min filmów animowanych, serii filmów animowanych dla dzieci, krótkometrażowych filmów fabularnych, filmów oświatowych, krótkometrażowych dokumentów oraz 3 tys. kronik filmowych.

Zdigitalizowane materiały filmowe będą dostępne na wszystkich możliwych polach dystrybucji, tj. w sieci, kinie, telewizji, na nośnikach Blu-ray/DVD oraz festiwalach. Całkowita wartość projektu to ponad 108 mln zł. Wkład europejski to 78,5 mln zł.

Dzięki programowi udostępniono także zasoby biblioteczne, m.in. Biblioteki Narodowej (projekt o wartości 99 mln zł), Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego (13,5 mln zł) oraz Biblioteki Kórnickiej (6,3 mln zł), realizowany przez Polską Akademię Nauk.

Wygodny fotel, nowoczesny laptop, szerokopasmowy internet i świat leży u naszych stóp. Życia zapośredniczonego przez sieć nauczyliśmy się w czasie pandemii. Wiele z wdrożonych wówczas rozwiązań okazało się przydatnych i wygodnych. Dlatego nadal z nich korzystamy.

I choć nic nie zastąpi kontaktów z oryginałem, sieć stwarza szansę pierwszych poszukiwań i inspiracji, które zawiodą naukowców i ciekawskich do upragnionego celu w krótkim czasie i domowych warunkach. Nie bez znaczenia jest także to, że udostępnianie zbiorów czy załatwianie spraw urzędowych przez internet umożliwia dostęp dla osób z niepełnosprawnościami, poszerza też horyzonty naszej wiedzy i skraca czas rozpatrzenia spraw.

Realizacja projektów cyfrowych będzie możliwa w kolejnej perspektywie unijnej. A bieżące realizacje będą stanowiły inspirację i punkt startowy dla kolejnych odważnych i wyjątkowych projektów w globalnej sieci. Nowy program będzie nosił nazwę: Fundusze Europejskie na rozwój cyfrowy.

Z unijnych dotacji korzystają mieszkańcy województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, warmińsko-mazurskiego i świętokrzyskiego, a więc położonych na wschód od Wisły i od stuleci mniej zamożnych oraz bardziej zacofanych od Mazowsza, Wielkopolski, Pomorza czy Śląska. To dodatkowa pula pieniędzy, która uzupełniła programy operacyjne tych regionów.

Pieniądze są bardzo potrzebne. Wschód Polski ma słabszą infrastrukturę drogową, w przedsiębiorstwach dominuje zacofanie technologiczne, a w strukturze gospodarki – rolnictwo. Program Operacyjny Polska Wschodnia pozwala te szanse wyrównać, dofinansowując realizację projektów biznesowych, transportowych (drogi samochodowe i kolejowe, dworce, centra transportowe, komunikacja miejska) oraz z dziedziny nowych technologii.

Wschód stawia na przedsiębiorczość i transport

Dzięki programowi wsparcie uzyskało ok. 3,3 tys. firm, w tym 1500 bogatych w pomysł na biznes i pozbawionych kapitału start-upów. Wsparcie dotyczyło m.in. wprowadzania innowacji (prawie 2000 projektów), nowoczesnego designu oraz stworzenia możliwości wejścia na rynki zagraniczne (prawie 300 przedsiębiorstw). Udało się wdrożyć także prawie 140 wyników prac badawczo-rozwojowych. Te zmiany zaowocowały m.in. prawie 3 tys. nowych miejsc pracy.

Polska Wschodnia wspiera także projekty transportowe. W miastach wschodniej Polski jeździ 319 nowych autobusów, trolejbusów i tramwajów. W 14 miastach (obecnie i dawniej wojewódzkich) zainstalowano inteligentne systemy transportowe. By odciążyć ruch w centrach, powstało 13 obiektów Bike&Ride i Park&Ride (w Lublinie, Rzeszowie, Olsztynie i Białymstoku), umożliwiających pozostawienie aut osobowych na obrzeżach miast i korzystanie z rowerów miejskich czy autobusów. Zbudowano także ponad 50 km ścieżek rowerowych.

Mieszkańcy Polski Wschodniej mogą jeździć po 150 km wybudowanych i przebudowanych dróg, 540 km zmodernizowanych dróg kolejowych, korzystać z 10 zmodernizowanych i dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami dworców, 100 stacji, przystanków i kładek.

Ufo w środku miasta

Jednym ze sztandarowych projektów tego programu jest rozwój komunikacji miejskiej w Kielcach. 9-etapowy projekt obejmował m.in. modernizację perełki architektonicznej, PRL-owskiego dworca autobusowego o kształcie rotundy. Jego budowa rozpoczęła się w 1975 r., a oddano go do użytku 9 lat później. Autorami projektu byli: architekt Edward Modrzejewski oraz inżynierowie Jerzy Radkiewicz i Mieczysław Kubala (odpowiedzialny za ruch samochodowy). Na tamte czasy był to bardzo innowacyjny projekt.

Przykryte dachem perony dworca umiejscowione są dookoła centralnej kopuły. Z daleka bryła budynku wygląda jak UFO lub… spodek przykryty durszlakiem. To rozwiązanie gwarantowało bezkolizyjny ruch pasażerski. Ludzie docierali na perony, przechodząc przejściami podziemnymi. Jako wyjątkowa budowla, kielecki dworzec został wpisany do rejestru zabytków.

Dzięki dotacji z programu Polska Wschodnia w wysokości prawie 48 mln zł dworzec udało się zmodernizować, bez zmian jego wyglądu czy charakteru. Został wyposażony w ruchome schody (jedynie planowane w czasach PRL-u) i nowoczesne szyby, które ściemniają się pod wpływem promieni słonecznych. Świetliki pokrywające miedzianą kopułę wyprodukowano na zamówienie w USA. Na dworcu umiejscowiono jedną z filii Miejskiej Biblioteki Publicznej z mediateką.

Dworzec stał się nowoczesnym centrum przesiadkowym, z którego korzystają lokalni i ogólnopolscy przewoźnicy oraz autobusy komunikacji miejskiej. Budynek wyposażono we wszystkie udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami: ścieżki sensoryczne, tłumacza języka migowego, oznaczenia w piśmie Braille’a, a także oznaczenia dla osób w spectrum autyzmu.

Tworzywo, które rośnie

Słyszeliście o Scobym? To wysokiej klasy materiał, który może konkurować z plastikiem. Ma nad nim jednak dużą przewagę. Specjalne mikroorganizmy wytwarzają go z odpadków rolniczych, a dodatkowo ulega rozkładowi w ciągu kilku tygodni. Bijąc w ten sposób na głowę trwały, mocno zanieczyszczający Ziemię plastik z jednorazowych torebek.

Scoby Packaging Materials doskonale sprawdza się jako opakowanie dla różnego rodzaju produktów. Powstało w puławskim start-upie MakeGrow-Lab, wykorzystującym m.in. nanowłókna.

Firma zajmuje się produkcją ekologicznych tworzyw, a na swoim koncie ma również ekologiczne zastępstwo dla skóry, wegańskie tworzywo TransLeather. Korzystając ze wsparcia Platform Startowych, firma ciągle się rozwija i zbliża się do zautomatyzowania pierwszej produkcji. 

Start-up, który chce naprawiać środowisko, a nie go zanieczyszczać, otrzymał dofinansowanie na unowocześnienie i wprowadzenie na rynek materiału Scoby w wysokości 1 mln zł.

Bezpieczne zebry

Antypoślizgowa nawierzchnia przejścia, sprzęt, który umożliwia oświetlenie pieszego nawet w nocy i przy trudnych warunkach atmosferycznych oraz czujniki ruchu, które wykrywają człowieka i sygnalizują ten fakt przejeżdżającym kierowcom – przejścia dla pieszych SmartPass spółki Euroasfalt uznawane są za jedne z bezpieczniejszych.

To także jedyna taka technologia w Polsce. Dotacja z programu Polska Wschodnia umożliwiła rozwój nowych rozwiązań (np. wzbogacenie oprzyrządowania o licznik ruchu pieszych) oraz zakup odpowiednich maszyn do produkcji przejść.

Firma udostępniła również w sieci strefę klienta, umożliwiając zdalne zamówienia i kontakt. Koszt dofinansowania z Unii Europejskiej to 1 mln zł.

Droga na miarę rozwoju

Kilka kilometrów drogi, która zmienia dostępność i sytuację komunikacyjną całego regionu. Możliwe? Jak najbardziej! Dotacja z programu Polska Wschodnia posłużyła do połączenia węzła drogowego Rzeszów Południe (część drogi ekspresowej S19, czyli przyszłej Via Carpatii) z drogą krajową nr 19.

Warta 67 mln zł inwestycja (dofinansowanie unijne wyniosło 46 mln zł) pozwoliła wyprowadzić ruch tranzytowy poza obszar Rzeszowa. Dodatkowo lepiej skomunikowane są przemysłowe dzielnice miasta, a dojazd do granicy ze Słowacją łatwiejszy.

Wybierając drogę szybkiego ruchu, także podczas jazdy po Rzeszowie, kierowcy oszczędzają czas. Zbudowano także nowe zatoki autobusowe, drogi serwisowe i ścieżki rowerowe. Pojawiły się ekrany akustyczne, latarnie LED-owe oraz przejścia dla zwierząt.

Produkty, design, technologie

Nowa tabletkarka wykorzystywana w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym, nowa technologia wypieku pieczywa półcukierniczego, oprawy LED do doświetlania rosnących roślin, gokart z napędem elektrycznym, fotoniczne szyby i nowe okna, zestawy mebli, a nawet buty do szybkiej jazdy na łyżwach. Dotacje z programu operacyjnego Polska Wschodnia pozwoliły zrealizować wiele innowacyjnych pomysłów.

Niektóre sięgają gwiazd i technologii kosmicznych, jak systemy przewidywania awarii czy nowe zawory do lotniczych zestawów hydraulicznych. Inne pomagają w leczeniu, np. chorych z zamkniętymi tętnicami wieńcowymi, oraz dbaniu o zdrowie (nowe urządzenia do siłowni). Wspierają także produkcje naturalnych kosmetyków dzięki nowym technologiom pozyskiwania ekstraktów z roślin. Jeszcze inne sprawiają, że jemy zdrowiej i smaczniej (nowe makarony w designerskich, zamykanych wielokrotnie torebkach).

Wszystkie przyczyniają się do rozwoju firm. Ta produkująca makarony, m.in. za sprawą dotacji z Unii Europejskiej, w krótkim czasie rozrosła się z działalności jednoosobowej do firmy spożywczej, w której zatrudnienie znalazło 120 osób. Wiele z opracowanych wynalazków jest w trakcie procesu patentowego, wiele zyskuje uznanie firm zagranicznych, zdobywając nowe rynki zbytu.

Dotacje z programu Polska Wschodnia nie tylko poprawiły codzienność mieszkańców wschodnich województw, komfort jazdy miejskiej czy podróży kolejowych. Sięgając po fundusze, województwa ze ściany wschodniej zyskały szansę na zmniejszenie dystansu do liderów przemysłowych i ekonomicznych z zachodniej części Polski. I tę szansę doskonale wykorzystały.

Zachód powinien bacznie oglądać się za siebie, bo ten proces będzie trwał. W nowej perspektywie finansowej województwa: świętokrzyskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie i warmińsko-mazurskie wspierać będzie program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej.

Dyplom uczelni czy świadectwo szkolne już od lat nie wystarczają, by cieszyć się dobrą pracą i zadowalającą płacą. Konkurencyjność na rynku pracy i wsparcie gwarantują m.in. finansowane przez UE nowe systemy edukacyjne, kwalifikacyjne, dotacje na założenie firmy czy pożyczki na naukę.

Specjalnego wsparcia potrzebują także osoby wykluczone z powodu braku pracy, niepełnosprawności, pochodzenia czy sytuacji życiowej. Dzięki programowi POWER 2014–2020 w całym kraju udało się zrealizować 7,2 tys. projektów wartych 21 mld zł. Z finansującego program Europejskiego Funduszu Społecznego skorzystało już 11 mln Polaków.

Praca, nauka, niepełnosprawność

Efekty realizacji programu robią wrażenie. Aktywizacją zawodową objęto 800 tys. osób. 85 tys. Polaków do 30. roku życia dzięki bezzwrotnym dotacjom założyło własną działalność. Powstały także 842 podmioty ekonomii społecznej: przedsiębiorstwa społeczne, spółdzielnie socjalne i założone przez osoby z niepełnosprawnościami, zakłady pracy chronionej czy jednostki reintegracyjne. Wszystkie otrzymały pożyczki na rozwój. 210 tys. osób zyskało nowe kwalifikacje zawodowe, a 110 tys. studentów – nowe kompetencje w kluczowych obszarach gospodarki.

POWER wspiera także osoby z niepełnosprawnościami. Wprowadzono aż 700 innowacji społecznych: nowe systemy, programy czy drobne wynalazki ułatwiające życie osobom z ograniczoną mobilnością czy percepcją. Oddzielną część realizowanych zadań stanowi mobilność międzynarodowa, z której skorzystało 88 tys. osób. Wprowadzono w życie także 87 międzynarodowych programów kształcenia, 56 tys. studentów trafiło na dofinansowane przez EFS staże gwarantujące praktyczną naukę zawodu oraz sprawdzenie wiedzy zdobytej podczas wykładów i ćwiczeń.

Rozwój dla zdrowia

Wsparcie z programu otrzymała także służba zdrowia. Nowe kompetencje zyskało 7,5 tys. lekarzy. W specjalistycznych kursach i szkoleniach wzięło udział ponad 30 tys. pielęgniarek i położnych.

Nową, coraz częściej wykorzystywaną technologią kształcenia lekarzy stają się symulacje. Prawdziwe narzędzia i sprzęty medyczne przenoszone są w wirtualną rzeczywistość. Fachowcy mogą wielokrotnie ćwiczyć nowe zabiegi czy przeprowadzanie badań bez ryzyka popełnienia błędu medycznego. To zmniejsza koszty leczenia, ogranicza pobyt chorych w szpitalach, sprzyja wymyślaniu nowych metod oraz zwiększa kompetencje lekarzy, którzy szybciej mogą stać się samodzielnymi i odpowiedzialnymi za swoje decyzje specjalistami.

Jednym z miejsc, gdzie realizowano taki projekt, jest Centrum Innowacyjnej Edukacji Medycznej przy Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie. Wewnątrz specjalnie zaprojektowanego i wybudowanego budynku odbywa się praktyczna nauka zawodu. Czynności ratunkowe studenci wykonują w rzeczywistości wirtualnej.

Z dotacji z POWER zakupiono sprzęt do centrum, przeprowadzono szkolenia dla wykładowców, instruktorów i techników oraz opracowano bazę scenariuszy symulacyjnych. Wartość projektu to blisko 19 mln zł, z czego ok. 16 mln zł dołożyła Unia Europejska.

Centra Symulacji Medycznej powstały lub zostały lepiej wyposażone także przy uniwersytetach medycznych: w Białymstoku (projekt wart 21 mln zł, wsparcie UE – 18 mln zł), w Poznaniu (19,7 mln zł, ponad 16 mln zł dofinansowania z UE), Lublinie (18,6 mln zł dofinansowania w projekcie wartym 21,6 mln zł) i Gdańsku (20,5 mln zł, dofinansowanie – 17,4 mln zł).

Na międzynarodową skalę

Nad standardem leczenia symulacyjnego w technikach endoskopowych pracuje Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego. Projekt zakończy się w 2023 r. Do tego czasu centrum przeprowadzi 2 tys. specjalistycznych kursów dla blisko 70 tys. uczestników – techników symulacji, instruktorów, nauczycieli. Wypracowanie systemu symulacyjnych technik endoskopowych zakłada współdziałanie lekarzy takich specjalności jak: onkologia kliniczna, chirurgia onkologiczna, geriatria, ortopedia i traumatologia, reumatologia oraz medycyna rodzinna.

Nowy standard ma wesprzeć nie tylko diagnostykę, ale i techniki leczenia. Podczas realizacji projektu centrum korzysta ze wsparcia partnerów zagranicznych, którzy zapraszają uczestników szkoleń na wyjazdy studyjne. Koszt projektu to 29,9 mln zł, z czego dofinansowanie UE wynosi 28,3 mln zł.

Lećmy w kosmos lub do Hiszpanii

Sektor kosmiczny polskiej gospodarki ma się całkiem nieźle. Poza dużymi firmami i instytutami powstają nowoczesne start-upy z ciekawymi pomysłami i technologiami, które po wprowadzeniu na rynek znajdą zastosowanie w przemyśle lotów pozaziemskich. Niezbędne staje się więc dopasowanie kierunku studiów do realiów rynku pracy. Tego zadania podjęła się Politechnika Gdańska. Projekt o wartości prawie 2 mln zł pozwolił uruchomić cztery przyszłościowe specjalności dotyczące komunikacji, mechatroniki, systemów bezpieczeństwa i systemów satelitarnych. Zorganizowano także długoterminowe staże dla studentów z szansą na stałe zatrudnienie.

Ci, którzy zamiast Księżyca wolą śródziemnomorską kuchnię i gotowanie mogli – dzięki funduszom unijnym – wybrać się do Hiszpanii. Projekt zakładał intensywną naukę języka hiszpańskiego, szkolenie podczas warsztatów kulinarnych w szkole gastronomicznej Altaviana w Walencji oraz praktyki w renomowanych restauracjach. Młodzi kucharze specjalizujący się w kuchni śródziemnomorskiej otrzymali także wsparcie w poszukiwaniu pracy w Polsce już po powrocie. Projekt z programu operacyjnego realizowała Fundacja Rozwoju Kompetencji i Przedsiębiorczości "Proaktywni" z Krakowa za 3 mln 240 tys. zł (dofinansowanie UE to 3 mln zł).

Psy zastąpią oczy

Według danych GUS w Polsce żyje prawie 3 mln osób z uszkodzeniami i chorobami oczu. Ponad 40 tys. zupełnie nie widzi. Jedną z ciekawszych metod wsparcia są psy przewodnicy, specjalnie szkolone zwierzęta, których zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa niewidomym opiekunom. W Polsce takich psów jest ok. 150. Dlatego kolejny projekt o nazwie "aPSYstent" ma szczególne znaczenie.

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych razem z organizacjami pozarządowymi specjalizującymi się we wsparciu osób z dysfunkcją wzroku postanowił zbudować kompleksowy system szkolenia i udostępniania osobom niewidomym psów przewodników. Ważne są także zasady jego finansowania. Wyszkolenie psa przewodnika trwa bowiem prawie 2 lata, jest kosztowne i może zakończyć się niepowodzeniem. Finalnym efektem tego wartego 12,3 mln zł projektu (dofinansowanie UE – 11,5 mln zł) będzie wyszkolenie 48 nowych psów przewodników. To zwiększy liczbę dostępnych czworonożnych asystentów w Polsce aż o 1/3.

Opiekun w podróży

Czasy, gdy niepełnosprawnych zamykało się w domach lub specjalnych ośrodkach, już dawno przeminęły. Osoby o specjalnych potrzebach coraz chętniej i częściej starają się żyć jak inni, ucząc się samodzielności i korzystając z wielu udogodnień, które wprowadzane są specjalnie dla nich w przestrzeni publicznej, instytucjach, urzędach czy internecie.

Niestety, nie wszędzie i nie wszystko jest dostępne. Brak wind czy specjalnych oznaczeń na dworcach sprawia, że podczas podróży takim osobom przydaje się asystent. Taka osoba korzysta z dużych ulg: płaci tylko 5 proc. wartości biletu. Stąd pomysł na portal łączący ze sobą sprawnych opiekunów i niepełnosprawnych pasażerów.

Wystarczy wejść na stronę podrozekolejlove.pl i zamieścić ogłoszenie, że wybieramy się w podróż w określonym kierunku i czasie. Mogą to zrobić zarówno opiekunowie, jak i osoby z niepełnosprawnościami. Portal ma skojarzyć obie strony i sprawić, by podróż przebiegała bez zakłóceń dla osoby z niepełnosprawnościami i miała atrakcyjną cenę dla osoby sprawnej. Wartością dodaną jest pomoc i szansa na zawarcie nowej interesującej znajomości. Projekt kosztował 4 mln zł, z czego unijne dofinansowanie wyniosło 3,8 mln zł.

Odznaka za sprawność

Egzamin ze ścielenia łóżka, parzenia kawy czy zmywania podłogi? To możliwe. Specjalny system dla osób z niepełnosprawnością intelektualną został zaprojektowany przez szefową gdyńskiej Fundacji Adapa Danutę Kłopocką. System ma wspierać usamodzielnianie się osób mocno związanych z opiekunami. W katalogu znalazło się 80 czynności, które osoba z niepełnosprawnościami powinna umieć wykonywać bezbłędnie. Sprawdzane jest to na egzaminie organizowanym tylko dwa razy do roku. Gdy uda się wykonać trzy czynności, zostaje się czeladnikiem. Mistrz ma na swoim koncie 5 czynności wykonanych zgodnie z poradnikiem. Za każdą z nich otrzymuje odznakę, jak w harcerstwie.

System, który zachęca do pracy i nagradza osiągnięcia, jest jedną z mikroinnowacji społecznych Fundacji Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia". Za blisko 3 mln zł stworzono laboratorium testowania prostych pomysłów wspierających osoby ze specjalnymi potrzebami. Te, które zdały egzamin, są wdrażane w innych ośrodkach. System Adapy wykorzystuje obecnie wszystkie Warsztaty Terapii Zajęciowej w Pomorskiem.

Tysiące projektów społecznych

Dzięki POWER zrealizowano 7200 projektów. Nie sposób wymienić wszystkie. Ważne, że działania zmierzają do wyrównania szans, m.in. mniejszości etnicznych (specjalne projekty dla Romów), osób opuszczających zakłady karne, z niepełnosprawnościami czy seniorów. Zadaniem wielu projektów są szkolenia nowych umiejętności, dzięki którym młodzi bezrobotni zdobywają kwalifikacje. Wspierają także operatywność i zakładanie własnych firm, pomagają spółdzielniom socjalnym oferując pożyczki.

Co więcej, powstała mapa potrzeb zdrowotnych, by lepiej wykorzystywać potencjał polskiej służby zdrowia. Specjalną opieką objęto także osoby w kryzysie psychicznym. I choć gros projektów z POWER zalicza się do miękkich, to zmieniają one nasze życie równie mocno, jak inwestycyjne. Celem tego programu jest człowiek. Dzięki projektom tysiące osób znajduje nowy cel czy własne miejsce w życiu, może realizować pasje, stale się rozwija i uczy.

Co ważne, program będzie miał ciąg dalszy. W następnej perspektywie finansowej będzie nosił nazwę: Fundusze Europejskie na rozwój społeczny.

Perspektywa unijna do roku 2020 dobiega końca, pora więc na podsumowanie. POIiŚ miał wesprzeć rozwój infrastruktury technicznej kraju w najważniejszych sektorach gospodarki. W Polsce postawiono na gospodarkę niskoemisyjną, ochronę środowiska, przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu oraz transport i bezpieczeństwo energetyczne. Środki unijne przeznaczono także na inwestycje w ochronę zdrowia i dziedzictwa kulturowego.

Infrastruktura i Środowisko w liczbach

W latach 2014–2020 udało się zrealizować 4 tys. inwestycji. Wartość unijnego wsparcia to 128 mld zł. A efekty? Wybudowano 1800 km dróg ekspresowych i autostrad, przebudowano i zmodernizowano 1000 km sieci kolejowych, zbudowano lub unowocześniono 202 km dróg tramwajowych oraz linii metra. W miastach jeździ też 1100 nowych autobusów, tramwajów i wagonów metra.

Co więcej, modernizacji energetycznej poddano 1700 budynków, w tym wszystkie szkoły artystyczne. Zmodernizowano 290 źródeł ciepła, odnowiono lub wybudowano 1,5 tys. km gazociągów.

Poprawił się także stan wód i infrastruktury wodociągowej. Wyremontowano lub zbudowano aż 215 oczyszczalni ścieków, 5,4 tys. km kanalizacji, 1000 km wodociągów oraz 95 stacji uzdatniania wody.

Prawie 500 instytucji kultury doczekało się remontów, w tym prawie 400 dotyczyło budynków zabytkowych. Wsparcie finansowe umożliwiające modernizacje, rozbudowy i przebudowy dotarło także do 319 szpitali, klinik, przychodni i stacji pogotowia, w tym 90 szpitalnych oddziałów ratunkowych i 33 szpitali o charakterze ponadregionalnym. Zbudowano także 60 lądowisk dla helikopterów ratownictwa medycznego. Na aparaturę medyczną przeznaczono 837 mln zł.

W trosce o nasze zdrowie

Działają 24 godz. na dobę, 7 dni w tygodniu, przez 365 dni w roku. Zapewniają bezpieczeństwo i pomoc w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia. Ratownictwo medyczne jest systemem sterowanym centralnie. W jego skład wchodzą nie tylko stacje pogotowia i karetki, ale też szpitalne oddziały ratunkowe. Wspierają je centra urazowe i oddziały wyspecjalizowane w leczeniu nagłych stanów, jak zawał serca czy udar mózgu. Realizowane projekty umożliwiły zakup nowoczesnego sprzętu medycznego, przebudowy i rozbudowy oddziałów ratunkowych i centrów urazowych. Ale nie tylko.

Przy nagłych pogorszeniach zdrowia kluczowy jest czas, w jakim chory otrzyma pomoc. Ratownicy mówią o "złotej godzinie", 60 min, w których pacjent powinien znaleźć się pod opieką specjalistów. Dlatego duże projekty dotyczyły doposażenia i podniesienia jakości sprzętu bezpośrednio w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym.

Obecnie w skład LPR wchodzi 21 stałych regionalnych baz HEMS (Helicopter Emergency Medical Service) oraz jedna sezonowa, a także jedna baza EMS (Emergency Medical Service). W jednostkach pracuje ok. 700 ratowników, którzy wyruszają w ciągu roku w ok. 12 tys. misji i lotów, mając do dyspozycji 34 helikoptery i samoloty. Dzięki projektom LPR zyskało nową bazę i sprzęt, a ratownicy umiejętności, co przekłada się na zwiększenie szansy chorych na powrót do zdrowia.

Lądowiska i noktowizory

Ratowników wyposażono w gogle noktowizyjne montowane na hełmie i inny sprzęt umożliwiający wykonywanie operacji lotniczych w niesprzyjających warunkach atmosferycznych oraz w nocy. Pierwszą akcję ratowniczą z noktowizorami przeprowadzili ratownicy z bazy HEMS w Warszawie w marcu 2019 r. Zmodernizowano także dostępne śmigłowce: 6 zyskało lepsze parametry lotu, m.in. pułap operacyjny, a 23 – kompatybilną z nowymi częstotliwościami łączność radiową.

Zbudowano również bazy LPR m.in. w Olsztynie-Gryźlinach, Lublinie-Świdniku, Bydgoszczy-Osielsku, Katowicach oraz bazę HEMS i Stację Obsługi Technicznej w Warszawie. Rozbudowano bazę w Płocku, Sanoku i Gdańsku. W Szczecinie-Goleniowie i Białymstoku zbudowano strefy końcowego podejścia i startu śmigłowca. Zamontowano także przesuwnice do helikopterów i wyposażono bazy w sprzęt informatyczny i medyczny.

Wszystkie projekty dotyczące lotniczych ratowników kosztowały 151 mln zł, z czego dofinansowanie z Unii Europejskiej wyniosło prawie 90 mln zł.

Jednym z centralnych założeń projektu była także budowa aż 60 lądowisk dla helikopterów. Powstały one w miastach wojewódzkich oraz mniejszych szpitalach o charakterze powiatowym. Wszystkie sprawiają, że transport chorego z najodleglejszych i najbardziej niedostępnych zakątków naszego kraju staje się dużo prostszy i skraca czas dotarcia do szpitala. To znacznie zwiększa szansę chorego czy uczestnika wypadku na przeżycie i powrót do pełnego zdrowia. Lądowiska zagęszczają też siatkę lotniczych jednostek ratowniczych. Ideałem jest, by większość punktów na terenie kraju nie była oddalona o więcej niż ok. 50 km od jednej z baz HEMS.

Szybciej do celu

Autostrada A1, zwana Bursztynową, to kręgosłup komunikacyjny łączący Morze Bałtyckie i Gdańsk z granicą z Czechami w Gorzyczkach, a w perspektywie europejskiej łączącą Skandynawię z południem Europy. Po ukończeniu trasy, co nastąpi najpóźniej do połowy 2023 r., całą drogę (prawie 600 km) będzie można przejechać samochodem osobowym w 5 godz.

Co ważne, trasa jest bezpieczna, nowoczesna, dwujezdniowa z bezkolizyjnymi węzłami. Dodatkowo wyposażono ją w infrastrukturę umożliwiającą kierowcom i pasażerom przerwy w podróży. Trwają prace nad ostatnim odcinkiem między Piotrkowem Trybunalskim i Kamieńskiem (24 km). 

To część ogromnego projektu o wartości ponad 3 mld zł. Modernizacji poddawana jest również tzw. gierkówka, a konkretnie trasa pomiędzy Tuszynem a Częstochową (81 km). Autostrada nie tylko ułatwi komunikację, łącząc północ kraju z południem, ale także odciąży ruch lokalny, przenosząc tranzyt na obwodnice większych miast.

Dzięki unijnym dotacjom udało się wybudować także odcinki dróg ekspresowych, m.in. S3, S7, S52 czy S19, wchodzące w skład Via Carpatia (680 km). Wybudowano także liczne obwodnice: Stalowej Woli, Kępna, Kędzierzyna-Koźle, Oświęcimia, Zawiercia, Dąbrowy Tarnowskiej, Olsztyna czy Krakowa.

Okiełznać żywioł

Tragiczną powódź z 1997 r. pamięta zdecydowana większość z nas. Ogromne straty materialne, dramat ludzi oraz blisko 700 tys. ha i ponad 1300 miejscowości Górnego i Dolnego Śląska, w tym m.in. Wrocław, które znalazły się pod wodą. Od wydarzeń minęło już 25 lat, a prace nad zapewnieniem bezpieczeństwa mieszkającym w dorzeczu Odry ludziom w dużym stopniu realizowane są dzięki dotacjom z programu Infrastruktura i Środowisko. W dolnym biegu Odry od 2020 r. funkcjonuje tzw. suchy zbiornik, czyli polder. Zapełnia się tylko wtedy, gdy podnosi się stan wód w rzece i zmniejsza falę powodziową. Zbudowano go w Raciborzu Dolnym w województwie śląskim dzięki dofinansowaniu w wysokości 667 mln zł. Jest w stanie zatrzymać 185 mln m3 wody i ma powierzchnię 26,3 km kw. Ma 22 km zapór, na potrzeby budowy zużyto 6,8 mln ton ziemi i przesiedlono 700 mieszkańców z dwóch wsi: Nieboczowy i Ligoty Tworkowskiej.

Racibórz zdał już pierwszy sprawdzian w październiku 2020 r. Z powodu obfitych opadów podniósł się poziom wód, co groziło zalaniem m.in. szpitala i budynków mieszkalnych. W kilka dni zbiornik przyjął 45 mln m3 wody. Drugą część pochłonął pobliski polder Buków. Oceniono, że fala powodziowa zmniejszyła się o 30 proc., a oba poldery zapewniają ochronę przeciwpowodziową aż do Wrocławia. A to nie koniec. Z dna zbiornika wydobywa się zalegający tam żwir, co powiększa głębokość i pojemność zbiornika. Docelowo polder ma przyjąć 300 mln m3 wody. Ale już teraz jest największą budowlą hydrotechniczną w Polsce.

Muzeum po nowemu

To w tym budynku znajduje się najcenniejszy polski obraz "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci oraz równie cenny "Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem" Rembrandta. Położone na krakowskiej starówce w pobliżu murów obronnych i Barbakanu, Muzeum Czartoryskich od grudnia 2019 r. przyjmuje turystów w wyremontowanych, unowocześnionych wnętrzach. Realizacja modernizacji była możliwa dzięki dofinansowaniu na kwotę 37 mln zł.

Muzeum przeszło gruntowny remont. Powiększono przestrzeń ekspozycyjną aż o jedną trzecią, wykorzystując pałacową oficynę. Dodatkowo przykryto dachem wewnętrzny dziedziniec, zyskując dodatkową przestrzeń. W nowej sali odbywają się spotkania i koncerty. Efektem projektu jest także nowa aranżacja, łącząca nowoczesność z historią, oraz nowa wystawa stała (poszerzona m.in. o dzieła orientalne) prezentująca kolekcję Czartoryskich. Częścią projektu była także digitalizacja eksponatów.

Pałac Czartoryskich jest dostępny dla osób z niepełnosprawnościami. Przygotowano m.in. ścieżkę sensoryczną dla osób niewidomych i niedowidzących z kopiami eksponatów, które zwiedzający mogą poznawać przez dotyk.

POIiŚ, wart ponad 28 mld euro, ma największy budżet w unijnej perspektywie finansowej 2014–2020. Jest niezwykle istotny, bo realizacja projektów gwarantuje poprawę obecnych i przyszłych warunków życia. Dookoła wyrastają budynki i drogi, a stare poddawane są modernizacjom, unowocześnieniom czy niezbędnym przebudowom. Realizacje pomagają nam dbać o środowisko, oszczędzać energię czy pełniej korzystać z możliwości i oferty wielu instytucji i służb. Program mocno wybiega w przyszłość, stawiając na zrównoważony rozwój, ekologiczne rozwiązania i bezpieczeństwo. Otwarcie nowej unijnej perspektywy finansowej pozwoli realizować kolejne inwestycje. Zmieni się jedynie nazwa programu – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko.

Fundusze Europejskie gwarantują solidną pulę pieniędzy dla młodych, raczkujących firm, które stawiają na innowacyjne technologie, urządzenia i usługi. W perspektywie finansowej 2014-2022 oferuje je m.in. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (fundusze Venture Capital) oraz Platformy Startowe z programu Polska Wschodnia.

Jak zdobyć wsparcie? Po pierwsze, finansowane są projekty w różnym stadium rozwoju biznesowego, na etapie badań, pomysłu czy wprowadzania na rynek. Po drugie, na pomoc mogą liczyć firmy działające w województwach wschodnich. Po trzecie, zyskują dostęp do mentorów, inwestorów czy menedżerów inkubacji.

Z finansowania korzysta już 1/3 działających w Polsce start-upów.

Młodzi wiekiem, odważni biznesowo

Polskie start-upy zakładają ludzie dużo młodsi niż w USA. Tam na innowacyjną działalność decydują się zwykle 40-latkowie z wieloletnim doświadczeniem w branży. W Polsce pomysł, by działać na własny rachunek, wprowadzają w życie już 20- i 30-latkowie, specjaliści, których pomysły rodzą się z potrzeb, zauważonych braków czy przenoszenia funkcjonujących już strategii na inną działalność.

I to oni mogą liczyć na wsparcie. Różnego rodzaju organizacje, firmy, inwestorzy, mentorzy, instytucje państwowe i menadżerowie pozwalają im upewnić się w swoim pomyśle, odpowiednio go – według potrzeb – zmodyfikować, znaleźć na niego fundusz, a nawet wprowadzić na rynek.

Masz świetny pomysł, ale nie wiesz, czy dasz radę go skomercjalizować? Nie potrafisz postawić pierwszego kroku na drodze po Fundusze Europejskie? Skorzystaj ze ścieżki STEP: Wstępnej Weryfikacji Pomysłu na Projekt. Bezpłatne i dostępne na wyciągnięcie ręki narzędzie pozwala szybko i skutecznie przygotować się do ubiegania się o wsparcie. Formularz można znaleźć tutaj.

Po jego wypełnieniu dowiecie się, czy wasz pomysł kwalifikuje się do któregoś z projektów unijnych, poznacie jego mocne i słabe strony i we współpracy z ekspertami opracujecie metodę przygotowania wniosku. Otrzymacie też wskazówki, jak poprawić swój pomysł, by mieć szansę na dotację.

Postaw na fundusze

Innowacyjnym przedsiębiorcom pomagają inwestorzy, dysponujący budżetem z programu Inteligentny Rozwój. Udzielają wsparcia, korzystając z kilku instrumentów dopasowanych do etapu rozwoju pomysłu oraz branży.

Skąd pochodzi kapitał? Przede wszystkim ze środków publicznych. W trzecim kwartale 2021 r. największy udział w finansowaniu innowacyjnych rozwiązań miał PFR Venture (49,7 proc.), portfel funduszy Venture Capital, z których część została dokapitalizowana pieniędzmi unijnymi.

Co ważne, to właśnie europejskiemu wsparciu zawdzięczamy tak duży wzrost inwestycji VC w start-upy. Dzięki środkom z PO Inteligentny Rozwój w funduszach Venture Capital ulokowano 1,5 mld zł. Środki te trafiły do ponad 250 projektów, a łączna wartość inwestycji przekroczyła już 950 mln zł.

Dopasuj wsparcie do potrzeb

Środki w funduszach, które pochodzą z Programu Inteligentny Rozwój są kierowane przede wszystkim do start-upów. Te, które właśnie rozpoczynają swoją działalność, kształtują model biznesowy i opracowują produkt czy usługę (inkubacja, early stage) korzystają zwykle z programu PFR Starter (fundusze VC inwestują samodzielnie lub w porozumieniu z innymi). W tym przypadku chodzi o zapewnienie kapitału w najbardziej ryzykownym momencie wzrostu firmy. Finansowanie udzielane jest poprzez fundusze venture capital, które dzielą się także swoim doświadczeniem, wiedzą i kontaktami.

Drugą opcją jest PFR Biznest, w którym dodatkowym wsparciem są aniołowie biznesu i inwestorzy prywatni, zapewniający finansowanie w formule smart money. Celem tego programu jest rozbudzenie modelu koinwestycji w Polsce. Start-upy mogą liczyć na pomoc w nawiązaniu bliskiej współpracy z aniołami biznesu (najczęściej są to byli/obecni przedsiębiorcy), którzy rozumieją daną branżę i wnoszą swoją wiedzę, sieć kontaktów oraz wsparcie operacyjne i strategiczne. System funkcjonuje bez zarzutu. Przez cztery lata do 2022 r. powołano 18 funduszy VC.

W funduszach PFR start-upy mogą uzyskać środki od kilkuset tysięcy złotych (dla firm na najwcześniejszym etapie rozwoju, w instrumencie Starter lub Biznest) do 15 mln EUR (dla bardziej rozwiniętych firm, planujących ekspansję zagraniczną – w instrumencie KOFFI lub Otwarte Innowacje). Co ważne, nie jest to dofinansowanie unijne, co oznacza, że nie trzeba dokumentować wydatków, jak w innych projektach.

Społecznicy i firmy z budżetem

Dla firm już działających na rynku, które planują ekspansję na rynki europejskie lub chcą wdrożyć nowe rozwiązania technologiczne istnieją oddzielne fundusze.

PFR Otwarte Innowacje (przedsiębiorstwa z komponentem B+R+I, pobudza model koinwestycyjny, w którym inwestorem stają się również firmy). Wnoszą one do spółek nie tylko kapitał, ale też możliwość rozbudowywania pomysłu na bazie swoich zasobów.

PFR KOFFI (alokuje swoje środki w większych funduszach inwestujących na późniejszym etapie rozwoju spółek) lub PFR CVC (program współtworzony przez Narodowe Centrum Rozwoju). Ten ostatni zakłada zaangażowanie największych korporacji do inwestowania w fundusze CVC. Zarządzający funduszem realizują strategię korporacji, jednocześnie pozostając od niej niezależnymi. Wszystkimi siedmioma funduszami zarządza PFR Ventures.

Na wsparcie mogą liczyć także osoby i organizacje opracowujące rozwiązania problemów społecznych, np. z zakresu dostępności. Inkubator Innowacji Społecznych INNOES ma dofinansowanie z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój w wysokości 4 mld 237 mln zł. Maksymalna wartość grantu wynosi 40 960 zł.

Dla start-upów ze Wschodu

Jeśli twoja firma działa w jednym z województw: podkarpackim, lubelskim, warmińsko-mazurskim, świętokrzyskim lub podlaskim, możesz skorzystać z programu Platform Startowych. Wsparcie zapewniają głównie parki technologiczne, które biorą pod skrzydła raczkujące firmy, wspierając proces inkubacji do gotowego pomysłu na biznes w każdym zakresie (od finansowego przez biznesowy, ekonomiczny, marketingowy po szkoleniowy).

Platformy startowe oferują pakiet usług gwarantujący pomoc w stworzeniu fundamentów biznesowych przedsięwzięcia. Zespół start-upu zyskuje dostęp do warsztatów i szkoleń z zakresu wystąpień publicznych oraz prezentacji swojego projektu, a także mentoring. Początkująca firma może otrzymać także obsługę księgową, podatkową i prawną, pomoc w stworzeniu identyfikacji wizualnej, a także powierzchnię biurową (wirtualną lub rzeczywistą) do rozwoju start-upu.

Platformy Startowe prowadziły ciągły nabór. Procedura za każdym razem wyglądała podobnie. Koncepcje, zgłoszone na stronie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, były oceniane przez ekspertów Platform Startowych. Wysoko punktowane były: innowacje produktowe dające przewagę na rynku w stosunku do już dostępnych produktów oraz potencjał biznesowy, który wynika m.in. z kwalifikacji zespołu realizującego projekt.

Zakwalifikowany start-up dostawał wszelkie udogodnienia i wsparcie przy inkubacji pomysłu, która trwałą przez kilka miesięcy. Efektem tego etapu była spójna koncepcja rozwoju firmy i prezentacji prototypu. Pozytywnie zaopiniowany przez Platformę Startową start-up mógł starać się o dofinansowanie wartości nawet 1 mln zł na rozwój swojego biznesu w ramach konkursu Rozwój start-upów w Polsce Wschodniej.

Mimo zamknięcia rekrutacji we wszystkich Platformach Startowych, to nie koniec tego rodzaju wsparcia. Projekt będzie kontynuowany w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej na lata 2021-2027. Nowy obejmie swoim zasięgiem również część Mazowsza, co oznacza, że w nadchodzących latach do Platform będą mogły aplikować także przyszli właściciele firm w województwie mazowieckim (bez Warszawy i otaczających ją powiatów).

Nowa perspektywa

Nowa perspektywa finansowa nie zamknie dróg dofinansowania dla młodych innowacyjnych firm opartych na nowoczesnych pomysłach. Start-upy będą dofinansowane z programu Fundusze Europejskie dla Nowej Gospodarki (FENG), którymi będą zarządzały BGK oraz PFR Ventures. Nowe środki (1,9 mld zł plus 1,3 mld zł od inwestorów prywatnych) zasilą ok. 50 funduszy VC.

Co ważne, dotychczasowe fundusze nie ulegną zmianie. Starter, Biznest, Otwarte Innowacje, KOFFI czy CVC będą kontynuowane, a wprowadzone korekty założeń i strategii pozwolą jeszcze lepiej te fundusze wykorzystać. Według harmonogramu niektóre rekrutacje wystartują już wkrótce. Warto więc już teraz pracować nad pomysłem i strategią wprowadzenia na rynek usług czy produktów, które właścicielom pączkujących firm zapewnią biznesowy sukces i niezłe zarobki.

FENG jest kontynuacją dwóch wcześniejszych programów – Innowacyjnej Gospodarki (2007-2013) oraz Inteligentnego Rozwoju (2014-2020). W nowej perspektywie finansowej jest o co walczyć. Program FENG 2021-2027 z budżetem w wysokości 7,9 mld euro jest największym krajowym programem, który wspiera innowacyjność w Unii Europejskiej. Łączna kwota przewidziana w harmonogramie konkursów na ten rok wynosi prawie 4,7 mld euro (ok. 21 mld zł). To ok. 60 proc. całego budżetu przeznaczonego na realizację tego programu w obecnej perspektywie finansowej.

Beneficjentami programu mogą zostać małe i średnie przedsiębiorstwa, sektor nauki, duże firmy i konsorcja przedsiębiorców, konsorcja przedsiębiorców z organizacjami badawczymi oraz instytucje otoczenia biznesu, ośrodki przedsiębiorczości, ośrodki innowacji i instytucje finansowe.

FENG oferuje różne rodzaje wsparcia: dotacje, instrumenty finansowe, kapitałowe lub gwarancyjne oraz instrumenty, które łączą finansowanie zwrotne i dotacyjne.

Wejdź na ścieżkę SMART, skorzystaj z modułów

4,36 mld euro, czyli ponad połowa budżetu programu, zostanie przeznaczona na ścieżkę SMART. To nowość i eksperyment w programach unijnych wspierających projekty B+R+I, bo konkursy będą realizowane w formie wsparcia modułowego. Mówimy tu o modułach: B+R, wdrożenie innowacji, infrastruktura B+R, cyfryzacja, zazielenienie przedsiębiorstw, internacjonalizacja, kompetencje.

Projekty i wnioski mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw będą musiały obejmować co najmniej jeden z modułów: B+R lub wdrożenie innowacji. Te napisane przez duże przedsiębiorstwa – co najmniej moduł B+R. Poza tym decyzja, czy firma chce wspierać rozwój kompetencji, rozwiązania cyfrowe, infrastrukturę B+R, ekologiczne rozwiązania lub internacjonalizację będzie należeć do przedsiębiorcy. Co umożliwiają moduły uzupełniające?

Przedsiębiorcy i konsorcja firm mogą starać się m.in. o dotację na tworzenie i rozwój centrów badawczo-rozwojowych, by zrealizować niezbędne badania (infrastruktura B+R). Dofinansowanie może obejmować także zwiększanie kompetencji – umiejętności i wiedzy w zakresie inteligentnych specjalizacji, transformacji w kierunku Przemysłu 4.0, transferu technologii, zarządzania innowacjami, ekoprojektowania i obsługi infrastruktury badawczej. Firmy planujące ekspansję na rynki zagraniczne mogą m.in. zawrzeć we wniosku komercjalizację wyników prac B+R za granicą, udział w międzynarodowych łańcuchach dostaw, promocję produktów lub usług na zagranicznych rynkach czy uzyskanie patentu i ochrony własności intelektualnej nie tylko na obszarze Polski.

Dzięki modułowi zainteresowani cyfryzacją przedsiębiorcy mogą zyskać możliwość lepszej analizy danych i optymalizacji produkcji, robotyzacji linii produkcyjnej, programy obniżające koszty prototypów, systemy zwiększające cyberbezpieczeństwo lub umożliwiające wykorzystanie big data.

Przedsiębiorstwa wprowadzające innowacje ekologiczne będą mogły m.in. zastąpić szkodliwe substancje w produktach, wykorzystywać i przerabiać odpady, projektować zgodnie z zasadami ekologii lub zastąpić pierwotne materiały surowcami wtórnymi.

Modułowo, czyli jak?

Dotychczasowe programy operacyjne nie dawały szansy na realizację całych projektów biznesowych. Każdy etap wsparcia innowacji i wprowadzania jej na rynek wymagał osobnego wniosku o dofinansowanie. By przejść od etapu pomysłu do wprowadzenia produktu np. na zagraniczne rynki, trzeba było otrzymać dotację oraz zrealizować i rozliczyć kilka projektów. Dzięki ścieżce SMART proces nie będzie już tak skomplikowany. Wszystkie etapy działań biznesowych mogą znaleźć się w jednym wniosku. Przyszły beneficjent umieści w aplikacji kolejne, konieczne do pełnego sukcesu, etapy. Co ważne, może wybrać je zgodnie z planami rozwoju firmy, a nie założeniami regulaminu programu. To znacznie skróci i ułatwi ścieżkę wprowadzania innowacji.

Nowością programu są także: moduł ekologiczny i ten dotyczący podnoszenia kompetencji oraz możliwość wsparcia dla firm mid-caps, czyli spółek o średniej kapitalizacji (podmioty zatrudniające nie więcej niż 3000 pracowników, niebędące małymi i średnimi przedsiębiorstwami czy małymi spółkami o średniej kapitalizacji). Dofinansowanie Unii Europejskiej w tych projektach może wynieść aż 80 proc. Instytucjami zarządzającymi wsparciem będą Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Liczy się otoczenie i wsparcie

Drugim priorytetem programu będzie wsparcie projektów strategicznych dla znaczenia polskiej gospodarki. Dzięki niemu będzie można realizować m.in. rozbudowę publicznej infrastruktury badawczej, komercjalizację technologii powstających na uczelniach czy w instytutach badawczych. O wsparcie będą mogły starać się także ośrodki innowacji: klastry, akceleratory, instytucje badawcze czy działające i powstające start-upy oraz firmy scale-up w fazie szybkiego wzrostu. Ze wsparcia skorzystają również projekty pilotażowe i monitoringowe oraz dotyczące współpracy w sektorze nauki. Ten priorytet ma budżet 2,6 mln euro w całej perspektywie finansowej.

Dofinansowanie otrzyma także pomoc techniczna dla przedsiębiorców. Przeznaczono na nią 159,5 mln euro. Potencjalni beneficjenci mogą liczyć na systemowe wsparcie, pomoc administracyjną czy w przełożeniu atrakcyjnych pomysłów, projektów czy działań na język biznesowy i projektowy.

Firmy, które zamierzają skorzystać z pieniędzy unijnych będą mogły liczyć na specjalistyczne wsparcie. Nową usługą programu FENG będzie Innopoint w Punktach Informacji Funduszy Europejskich. Specjaliści ds. Funduszy Europejskich pomogą przedsiębiorcom zainteresowanym innowacjami. Odpowiedzą na pytanie, czy dany pomysł wpisuje się w założenia programu. Tym, którzy mają konkretne pomysły, wskażą kolejne etapy postępowania oraz konkurs, w którym mogą ubiegać się o dofinansowanie. Przedsiębiorcom, których pomysły wymagają dopracowania, zaproponują konsultacje z ekspertami branżowymi lub finansowymi. A tych, którzy chcą się rozwijać poprzez innowacje, ale nie mają pomysłu, jak to zrobić, skierują do Innovation Coacha. Skorzystanie z usługi Innopoint będzie łatwe i dostępne. Wsparcie będzie można uzyskać osobiście, przez telefon czy e-mail. Na zainteresowanych czekają specjaliści w głównych punktach informacyjnych w poszczególnych województwach oraz Warszawie.

Co więcej, działa już Wstępna Weryfikacja Pomysłu na Projekt, czyli STEP. To bezpłatne i dostępne narzędzie, które pozwala skutecznie przygotować się do pisania projektu i startu w unijnych konkursach. Formularz znajduje się na stronie www.step.gov.pl. Eksperci oceniają, do którego z programów kwalifikuje się pomysł i jak go udoskonalić, by zwiększyć szanse na dotację.

Bez pomocy nie zostają także ci przedsiębiorcy, którzy jeszcze pomysłu nie mają. Innovation Coach to II ścieżka Instrumentu STEP Sprawdzimy Twój Eksperymentalny Pomysł na Projekt  realizowanego przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej w partnerstwie z Instytutem Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk. Projekt skierowany jest do przedsiębiorców, którzy chcieliby prowadzić prace badawczo-rozwojowe, ale nie wiedzą, jak ten proces rozpocząć oraz nie mają doświadczenia w pozyskiwaniu środków na działania B+R+I. Firma otrzymuje swojego eksperta branżowego, który wspólnie z jej zarządem ocenia mocne i słabe strony oraz możliwości rozwoju. Pomysł rodzi się zwykle podczas oceny zasobów i ewentualnych kierunków ekspansji. Ekspert wspiera firmę także na etapie pisania projektu. Szczegóły można znaleźć tutaj.

Trzeci priorytet programu FENG dotyczy wsparcia projektów uwzględniających czynniki ekologiczne w zakresie: neutralności klimatycznej, zielonej transformacji gospodarki i zrównoważonego rozwoju. To podstawowe cele Europejskiego Zielonego Ładu. Przedsiębiorstwa będą mogły starać się o zielony fundusz gwarancyjny, kredyt ekologiczny oraz projekty IPCEI (przedsięwzięcia powinny być realizowane na dużą skalę i stanowić przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania, a realizacja projektów wymaga pozyskania odpowiedniej zgody KE). Uzupełnieniem będą innowacyjne zamówienia publiczne na prace B+R nad nieistniejącymi na rynku technologiami i produktami, pożądanymi ze względów społecznych i środowiskowych. Na priorytet przeznaczono 800 mln euro.

Specjalizuj się inteligentnie

Na wsparcie z funduszy FENG mogą liczyć firmy działające w kluczowych dla polskiej gospodarki sektorach i branżach. Tych, które opierają się o lokalne surowce, mają zaplecze naukowe i technologiczne i dzięki temu rokują najlepiej, jeśli chodzi o tempo rozwoju i ożywiania otoczenia swojego biznesu. Podczas wyboru branż (każdy kraj UE robi to lokalnie) brane są pod uwagę także aktualne możliwości rozwoju gospodarki, kooperacje w ramach poszczególnych specjalizacji oraz trendy rozwojowe i nisze rynkowe, dzięki którym kraj może zyskać przewagę przemysłową.

W Polsce wskazano 13 tzw. Krajowych Inteligentnych Specjalizacji (KIS), czyli obszary kluczowe dla rozwoju polskiej gospodarki. Wśród nich są m.in. chemia i biochemia, transport przyjazny środowisku, kompozyty i nanoprodukty, inteligentne technologie morskie czy gospodarka obiegu zamkniętego. Pełen wykaz i opis szerokich kategorii można znaleźć tutaj.

Nabór do konkursu FENG będzie trwał przez cały rok. Każdy projekt ubiegający się o dotację otrzyma swojego opiekuna od etapu złożenia wniosku aż do zakończenia realizacji. Zmianie ulega także system oceniania projektów w konkursie. Atrakcyjny pomysł ma szansę na dotację, nawet jeśli wniosek będzie posiadał mankamenty (można je poprawić z opiekunem projektu). To szansa dla kreatywnych przedsiębiorców z innowacyjnymi projektami, ale niezbyt biegłych w pisaniu unijnych wniosków. Masz pomysł? Skorzystaj! Wszystkie informacje i szczegóły, m.in. harmonogram konkursowy, można znaleźć na stronie www.feng.gov.pl

Postaw na naukę

Jako szef firmy czy menedżer nie czujesz się pewnie? Chciałbyś zdobyć nowe kompetencje do zarządzania projektem lub kadrą? A może wprowadzić zmiany w firmie, by ta funkcjonowała lepiej? Zapisz się do Akademii Menedżera PARP. Dofinansowanie (do 80 proc. wartości) można uzyskać m.in. na: usługi doradcze i szkoleniowe, które pozwolą: zdiagnozować potrzeby mikro-, małego i średniego przedsiębiorstwa oraz luki kompetencyjne właścicieli, menedżerów lub osób przewidzianych do objęcia stanowiska kierowniczego. Na podstawie diagnozy można wybrać odpowiednie dla siebie i pracowników szkolenia. Na stronie https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl/ można znaleźć wyszukiwarkę szkoleń, kursów, warsztatów, coachingu i mentoringu.

Nabór do II Akademii Menedżera PARP będzie prowadzony do września. Z dofinansowania kursów, szkoleń i diagnoz skorzystać mogą mikro- małe i średnie przedsiębiorstwa planujące przeszkolić osoby na stanowiskach kierowniczych lub osoby przewidziane do awansu na stanowisko kierownicze. Firmy muszą spełniać warunki uzyskania pomocy de minimis lub pomocy publicznej i zobowiązać się do wniesienia wkładu własnego w wysokości nie mniejszej niż 20 proc. kwoty wsparcia. Pierwszeństwo w dofinansowaniu mają firmy, które nie korzystały z pierwszej edycji Akademii Menedżera i ze wsparcia na usługi rozwojowe (szkolenia, doradztwo, itp.). W drugiej kolejności firmy, które już brały udział w Akademii, ale tylko w zakresie diagnozy potrzeb przedsiębiorstwa lub udało im się przeszkolić jedynie część menedżerskiej kadry.

Zainteresowana wsparciem firma powinna zgłosić się do lokalnego operatora programu, wypełniając wniosek oraz dostarczając wymagane dokumenty. Po zakwalifikowaniu przejdzie etap diagnozy potrzeb i otrzyma rekomendacje oraz możliwość uzupełnienia braków kompetencyjnych dzięki proponowanym przez PARP usługom i szkoleniom lokalnym.

Od początku wojny, a więc od 24 lutego, granicę z Polską przekroczyło już ponad 10,2 mln uchodźców, głownie kobiety i dzieci (dane Straży Granicznej, stan na 6 marca). Równocześnie, do ojczyzny wróciło ponad 8,3 mln Ukraińców. W ciągu doby ruch na przejściach granicznych w Korczowej, Krościenku, Medyce, Przemyślu, Werchracie, Dorohusku, Hrubieszowie, Zosinie i Hrebennym nie zamiera nawet na chwilę. Codziennie granicę w obu kierunkach przekracza kilkadziesiąt tysięcy osób.

700 mln zł z Komisji Europejskiej

Kiedy minął pierwszy szok po agresji Rosji na Ukrainę, większość Polaków zaoferowała Ukraińcom pomoc. Skala tego wsparcia była ogromna, choć – co naturalne – nie mogła być wystarczająca. Przy tak wielkich potrzebach konieczne jest bowiem wsparcie systemowe. Długofalowa pomoc skoncentrowana na zintegrowaniu ukraińskich uchodźców z polskim społeczeństwem. Tego rodzaju działania wspierają Fundusze Europejskie, przeznaczone na realizację europejskiej polityki spójności.

To konkretne pieniądze dla samorządów, organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów, ale też dostęp do funkcjonujących już projektów skoncentrowanych na aktywizacji migrantów na rynku pracy. To także możliwość skorzystania z doświadczenia instytucji i podmiotów, które od lat pracują na rzecz integracji zawodowej i społecznej. Ukraińcy mogą liczyć nie tylko na wsparcie doraźne, ale też na długofalową pomoc w adaptacji i integracji. Jest to możliwe dzięki przyjętemu przez Komisję Europejską mechanizmowi CareEU. Pozwala on włączyć ukraińskich uchodźców do istniejących projektów. Daje też możliwość wykorzystania oszczędności z kończących się obecnie programów finansowanych z Funduszy Europejskich oraz środków przeznaczonych na zwalczanie skutków pandemii COVID-19 React-EU na pomoc uciekającym przed wojną w Ukrainie. Co ważne, może to być bardzo wszechstronne wsparcie, bo programy unijne wzajemnie się uzupełniają.

Co więcej, dodatkowe środki – ok. 695 mln zł (144,6 mln euro) na pomoc uchodźcom przekazała Polsce również Komisja Europejska. Blisko 329 mln zł (68,4 mln euro) zasiliło Fundusz Azylu, Migracji i Integracji (FAMI), a 366 mln zł (76,2 mln euro) Fundusz Zintegrowanego Zarządzania Granicami. Kwota z FAMI trafiła do Funduszu Pomocy – pieniądze te pozwoliły sfinansować opiekę medyczną (zakup i wydawanie produktów leczniczych), pracę punktów recepcyjnych, zakup biletów kolejowych i autobusowych, a także wsparcie samorządów w organizacji miejsc w przedszkolach, szkołach i placówkach oraz w dowożeniu uczniów na lekcje. Środki z IZGW posłużyły z kolei wzmocnieniu infrastruktury granicznej.

Potrzebne jest konkretne wsparcie

Na co mogą liczyć Ukraińcy, dołączając do już realizowanych projektów? Przede wszystkim na:

• Aktywizację zawodową (projekty Powiatowych Urzędów Pracy skierowane do osób zarejestrowanych jako bezrobotne)

• Wsparcie opieki nad dziećmi do lat 3 (w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów)

• Edukację (m.in. nauka języka polskiego dla dzieci i dorosłych, dodatkowe zajęcia w szkole)

• Szkolnictwo wyższe (m.in. szkolenia językowe, doradztwo zawodowe, staże, stypendia, dodatkowe kursy)

• Innowacje społeczne (np. szkolenia i staże z cyfrowego marketingu – projekt NASK "Kariera jutra" czy pomoc psychologiczna udzielana w Środowiskowych Centrów Zdrowia Psychicznego)

Pomoc organizacji…

Doskonałym przykładem włączania Ukraińców do już podejmowanych działań jest projekt "Szansa – nowe możliwości dla dorosłych", realizowany przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji od 2018 r.. Przedsięwzięcie finansowane jest z Europejskiego Funduszu Społecznego, w programie Wiedza Edukacja Rozwój (POWER). Możliwość uczestniczenia w projekcie zyskali także dorośli Ukraińcy, objęci w Polsce ochroną czasową.

Dzięki Funduszom Europejskim uchodźcy będą mogli m.in. uczyć się języka polskiego oraz zdobywać wiedzę niezbędną do funkcjonowania w życiu codziennym, w tym załatwiania spraw urzędowych, szukania i podejmowania pracy czy poruszania się środkami publicznego transportu. Ukraińcy otrzymają także wsparcie psychologiczne, prawne i doradcze. Na pomoc uciekającym przed wojną przeznaczono 14,5 mln zł. Więcej informacji o projekcie można znaleźć tutaj.

Inne planowane lub już realizowane inicjatywy, wsparte środkami z programu POWER to:

• Przygotowanie, organizacja i przeprowadzenie egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego dla obywateli Ukrainy przebywających na terenie Polski.

• Uruchomienie infolinii w ukraińskim języku migowym dla osób głuchych pochodzących z Ukrainy, we współpracy z Polskim Związkiem Głuchych.

• Przeszkolenie pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz możliwość zatrudnienia nowych pracowników z Ukrainy, co ułatwi dotarcie z programami profilaktycznymi do osób przybywających do Polski z Ukrainy.

… i samorządów

W pomoc Ukraińcom zaangażowały się także samorządy, przeznaczając na pomoc oszczędności z realizacji programów regionalnych. Łącznie to ok. 107 mln euro, w tym ok. 93 mln ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (jego zasoby inwestowane są w ludzi, szczególnie tych, którzy mają trudności w znalezieniu pracy), oraz ok. 14 mln euro z EFRR. Ponadto 5 województw zyskało łącznie ok. 26 mln euro z II transzy REACT EU, instrumentu pn. Recovery Assistance for Cohesion and the Territories of Europe, czyli planu Komisji Europejskiej, którego celem jest ograniczenie społecznych i gospodarczych skutków pandemii COVID-19).

Przy wsparciu Funduszy Europejskich samorządy województw włączają się w konkretne projekty. Wśród nich jest m.in. Lubelskie pomaga Ukrainie – realizowany przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Lublinie projekt utworzenia w Zamościu tymczasowego miejsca pobytu i wsparcia dla osób uciekających z Ukrainy. Budynek, w którym mieściła się filia Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy, zostanie przebudowany na mieszkania. Wartość projektu to blisko 5 mln zł.

Małopolska Tarcza Humanitarna – to projekty systemowych rozwiązań pogrupowanych w pięć pakietów pomocowych: edukacji, rynku pracy, transportu, wsparcia organizacji pozarządowych i wolontariatu oraz szeroko rozumianych działań społecznych. Podejmowane działania odpowiadają zarówno na bieżące potrzeby Ukraińców (m.in. dostęp do służby zdrowia czy bezpłatnego transportu), jak i te długofalowe (skoncentrowane wokół integracji, szkolnictwa oraz rynku pracy). Wartość projektu to 100 mln zł.

Całe spectrum projektów

Pomoc udzielana Ukraińcom dotyczy nie tylko integracji społeczno-zawodowej. Nie brakuje również przykładów działań z wykorzystaniem innych programów finansowanych z Funduszy Europejskich.

Kiedy po agresji Rosji na Ukrainę i wsparciu, jakiego rosyjskim żołnierzom udzielił reżim Łukaszenki, Polska zawiesiła realizację projektów dotyczących współpracy przygranicznej, w programie Polska-Białoruś-Ukraina zostało 8,5 mln euro. Pieniądze te zostaną przeznaczone na zakup m.in. sprzętu medycznego, apteczek, lekarstw, a także wsparcie samorządów w wyposażaniu punktów recepcyjnych i miejsc zakwaterowania, szkół, przedszkoli czy podmiotów realizujących kursy językowe.

Co więcej, dzięki mechanizmowi CareEU w pomoc Ukraińcom udało się także włączyć projekty naukowe realizowane z programu Inteligentny Rozwój. Studenci, doktoranci i naukowcy z Ukrainy mogą znaleźć zatrudnienie w ramach Międzynarodowych Agend Badawczych. Ci ostatni mogą też liczyć na etaty w projektach ukierunkowanych na zwiększenie potencjału kadrowego sektora B+R.

Co ważne, wsparcie z Funduszy Europejskich to nie tylko pieniądze, ale też dostęp do infrastruktury kupionej ze środków unijnych. Województwo podkarpackie i Koleje Dolnośląskie do przewozów humanitarnych wykorzystały tabor kupiony ze środków programu Infrastruktura i Środowisko (POIŚ).

Co w kolejnych latach?

Skala potrzebnego wsparcia jest ogromna i wymaga uruchomienia specjalnych środków z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS+) w nowej perspektywie unijnej (2021–2027). Mówimy tu o działaniach realizowanych zarówno na poziomie krajowym (Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego – FERS), jak i poszczególnych województw (Programy Regionalne – PR).

Jeśli chodzi o działania na poziomie krajowym, to konieczne jest wypracowanie i wdrożenie systemu obsługi cudzoziemców przez publiczne służby zatrudnienia oraz wspieranie procesów zarządzania migracjami zarobkowymi tak, by lepiej wykorzystać potencjał migrantów i wesprzeć pracodawców, którzy poszukują pracowników z zagranicy. To także m.in. kształcenie i doskonalenie nauczycieli, którzy będą uczyć dzieci i młodzież z doświadczeniem migracyjnym oraz wdrażanie nowych rozwiązań i praktyk dotyczących kształcenia dzieci przybywających z zagranicy.

Z kolei na poziomie województw niezbędne jest bezpośrednie wsparcie dla cudzoziemców, które pozwoli im lepiej funkcjonować w polskim społeczeństwie. Mówimy tu m.in. o kursach języka polskiego, szkoleniach kulturowych, zawodowych oraz dostarczaniu praktycznej wiedzy na temat różnych aspektów życia w Polsce. Przy tym wsparciu zostanie wykorzystany wypracowany wcześniej model Centrum Integracji Cudzoziemców, tzw. one-stop shop.

Wielu z nas jest już zmęczonych pomaganiem, co jest jak najbardziej naturalne. Temat wojny w Ukrainie przykrywają też inne problemy. Dlatego tak ważne jest dziś wsparcie systemowe, które wymaga znacznych środków, a te dostarczają Fundusze Europejskie